Раймонд Дэвис
| Кіші Рэймонд Дэвис | |
| Raymond Davis Jr. | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны |
Брукхавен ұлттық зертханасы |
| Ғылыми дәрежесі | |
| Альма-матер | |
| Марапаттары |
|
Кіші Рэймонд Дэвис (14 қазан 1914 – 31 мамыр 2006) — американдық химик және физик. Ол 1960-1980 жылдардағы Хоумстейк экспериментінің жетекшісі ретінде танымал, бұл Күннен шығарылатын нейтриноларды анықтауға арналған алғашқы тәжірибе болды; Бұл үшін ол физика бойынша 2002 жылғы Нобель сыйлығын бөлісті.[1]
Ерте өмірі және білім алуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дэвис Вашингтонда дүниеге келген, оның әкесі Ұлттық стандарттар бюросының фотографы болған. Әуенді көтере алмаса да анасының көңілінен шығу үшін бірнеше жыл хормен айналысты. Әуе қозғалысының дыбысы әуенді басатындай болғанға дейін ол Уотергейттегі концерттерге қатысуды ұнататын. Өзінен 14 ай кіші інісі Уоррен бала кезінде оның тұрақты серігі болды. Ол 1938 жылы Мэриленд университетінің Компьютерлік, математикалық және жаратылыстану ғылымдары колледжінің құрамына кіретін химия мамандығы бойынша бакалавр дәрежесін алды. Ол да сол мектептен магистр, 1942 жылы Йель университетінен физикалық химия бойынша Ph.D. дәрежесін алды.[2]
Мансап
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дэвис соғыс жылдарының көп бөлігін Юта штатындағы Дугвей сынақ алаңында[3] химиялық қару сынақтарының нәтижелерін бақылау және оның алдындағы Боннвилл көлінің дәлелі үшін Ұлы Тұзды көл бассейнін зерттеумен өткізді.[4]
1945 жылы әскерден босағаннан кейін[4] Дэвис Огайо штатының Майамисбург қаласындағы Монсанто қорған зертханасына жұмысқа орналасып, Америка Құрама Штаттарының Атом энергиясы жөніндегі комиссиясының мүддесіндегі қолданбалы радиохимиямен айналысты. 1948 жылы ол атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалануды іздейтін Брукхавен ұлттық зертханасына қосылды.[3]
Дэвис одан «жұмыс істеу үшін қызықты нәрсе табуды» сұрағанын және өзінің мансабын бета-ыдырау процесін түсіндіретін, бірақ бөлек болуы расталмаған нейтриноларды, бөлшектерді зерттеуге арнағанын хабарлайды. Дэвис бета-ыдырау арқылы нейтринолардың анықталуын зерттеді, бұл процесс нейтрино белгілі бір тұрақты изотоптарды радиоактивті изотоптарға айналдыру үшін ядроға жеткілікті энергия әкеледі. Бұл процестің жылдамдығы өте төмен болғандықтан, нейтрино эксперименттерінде жасалған радиоактивті атомдардың саны өте аз және Дэвис нейтринолардың сигналына ұқсайтын бета-ыдыраудан басқа процестердің жылдамдығын зерттей бастады. Детекторлар ретінде төрт хлорлы көміртекті бөшкелер мен цистерналарды пайдалана отырып, Дэвис аргон-37-ді өндіру жылдамдығын биіктік функциясы ретінде және жер астындағы тереңдік функциясы ретінде сипаттады. Ол 1954 жылы Брукхейвен реакторында хлор атомдары бар детекторды, кейінірек Саванна өзеніндегі реакторлардың бірін орналастырды. Бұл эксперименттер реакторлар жабылған кезде реакторлар жұмыс істеп тұрған кезде радиоактивті аргонның артық мөлшерін анықтай алмады және бұл хлор реакциясын тудыратын нейтрино мен реакторларда өндірілген антинейтринолардың бір-бірінен ерекшеленетіндігінің алғашқы тәжірибелік дәлелі ретінде қабылданды. Нейтриноларды анықтау антинейтриноларды анықтамаудан әлдеқайда қиын болды. Дэвис күн сәулесінен нейтринолардың дәлелін алғаш рет анықтаған кең ауқымды радиохимиялық нейтрино детекторы Хоумстейк экспериментінің жетекші ғалымы болды.[3]
Дэвис 2002 жылы физика бойынша Нобель сыйлығын жапон физигі Масатоши Кошибамен және итальяндық Риккардо Джакконимен астрофизикаға қосқан ізашарлықтары үшін бөлісті, Дэвис ғарыштық нейтриноларды анықтаудағы жұмысы,[5] Хоумстейк экспериментінде күн нейтрино мәселесін қарастырғаны үшін танылды. Сыйлық алған кезде ол 88 жаста еді.
Жеке өмір
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дэвис әйелі Анна Торримен Брукхейвенде кездесті және олар бірге 21 футтық ағаш желкенді, Halcyon кемесін құрастырды. Олардың бес баласы болды және 50 жылдан астам Нью-Йорктегі Блю Пойнттағы бір үйде тұрды.[4] Ол Альцгеймер ауруының асқынуынан Нью-Йорктегі Блю Пойнт қаласында қайтыс болды.
Құрмет грамоталары мен марапаттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- 2003, Бенджамин Франклин медалі (Джон Н. Бахколл және Масатоши Кошибамен бірге)[6]
- 2002, физика бойынша Нобель сыйлығы (Масатоши Кошибамен бірге)[5]
- 2001, Ұлттық ғылым медалі[7][8]
- 2000, Физика бойынша Вольф сыйлығы[9]
- 1996, Америка астрономиялық қоғамының Джордж Эллери Хейл сыйлығы[10][11]
- 1994, Америка астрономиялық қоғамының Беатрис М.Тинсли сыйлығы[12][13]
- 1992, Америка физика қоғамының В. Х. Панофский сыйлығы[14]
- 1988, Том В. Боннер Америкалық Физика қоғамының сыйлығы[15]
- 1978, Ұлттық ғылым академиясының физика бойынша Комсток сыйлығы[16]
Көрнекті жұмыстар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Davis, Raymond Jr. (1953). "Attempt to detect the Antineutrinos from a Nuclear Reactor by the 37Cl (ν, e−) 37Ar Reaction". Physical Review 97 (3). Bibcode 1955PhRv...97..766D. doi:10.1103/PhysRev.97.766. – Non-detection of antineutrinos with chlorine
- Davis, Raymond Jr. (1964). "Solar Neutrinos II, Experimental". Physical Review Letters 12 (11). Bibcode 1964PhRvL..12..303D. doi:10.1103/PhysRevLett.12.303. – Proposal for Homestake Experiment
- Cleveland, B. T. (1998). "Measurement of the solar electron neutrino flux with the Homestake chlorine detector". Astrophysical Journal 496 (1): 505–526. Bibcode 1998ApJ...496..505C. doi:10.1086/305343. – final results of Homestake Experiment
Басқа басылымдар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Дэвис, кіші Р. және ДС Хармер. «Күн нейтриндері», Брукхавен ұлттық зертханасы (BNL), (желтоқсан 1964).
- Дэвис, Р.Кіші «Күннен нейтриноларды іздеу», Брукхавен ұлттық зертханасы (BNL), Америка Құрама Штаттарының Энергетика министрлігі ( Атом энергиясы жөніндегі комиссияның бұрынғы агенттігі арқылы), (1968).
- Дэвис, кіші Р. және Дж. Эванс кіші «Брукхавен күн нейтриносының эксперименті туралы есеп», Брукхавен ұлттық зертханасы (BNL), (22 қыркүйек, 1976 ж.).
- Дэвис, кіші Р., Эванс, JC & BT Кливленд. «Күн нейтрино мәселесі», Брукхавен ұлттық зертханасы (BNL), (28 сәуір, 1978 ж.).
- Дэвис, кіші Р., Кливленд, BT және Дж.К. Роули. «Күн нейтрино ағынындағы өзгерістер», Пенсильвания университетінің астрономия және астрофизика бөлімі, Лос-Аламос ұлттық зертханасы (LANL), Брукхавен ұлттық зертханасы (BNL), (2 тамыз, 1987 ж.).
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Lande, Kenneth (October 2006). "Obituary: Raymond Davis Jr". Physics Today 59 (10): 78–80. Bibcode 2006PhT....59j..78L. doi:10.1063/1.2387099.
- ↑ Lande, Kenneth Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences — Washington, DC Б. 1–28.
- ↑ a b c Lande, Kenneth (1 November 2009). "The Life of Raymond Davis, Jr. and the Beginning of Neutrino Astronomy" (in en). Annual Review of Nuclear and Particle Science 59 (1): 21–39. Bibcode 2009ARNPS..59...21L. doi:10.1146/annurev.nucl.010909.083753. ISSN 0163-8998. https://www.annualreviews.org/doi/full/10.1146/annurev.nucl.010909.083753. Retrieved 9 March 2023.
- ↑ a b c The Nobel Prize in Physics 2002. NobelPrize.org. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ a b Press Release: The 2002 Nobel Prize in Physics. nobelprize.org. Nobel Media AB. Тексерілді, 29 наурыз 2017.
- ↑ Gaisser, Thomas K. (1 May 2004). "Neutrinos from the Sun: The 2003 Benjamin Franklin Medal in Physics presented to John Bahcall11Institute for Advanced Study, School of Natural Sciences, Princeton, NJ 08540, USA., Raymond Davis, Jr.22Department of Physics and Astronomy, University of Pennsylvania, Philadelphia, PA 19104, USA., and Masatoshi Koshiba33International Center for Elementary Particle Physics, University of Tokyo, 7-3-1 Hongo, Bunkyo-ku, Tokyo 113-8654, Japan." (in en). Journal of the Franklin Institute 341 (3): 223–229. doi:10.1016/j.jfranklin.2003.12.024. ISSN 0016-0032. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0016003203001078.
- ↑ The President's National Medal of Science: Recipient Details | Raymond Davis. NSF - National Science Foundation. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ National Science Foundation – The President's National Medal of Science
- ↑ Raymond Davis Jr.. Wolf Foundation (10 December 2018). Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ Hale Prize awarded to Raymond Davis. SolarNews (January 1, 1996). Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ George Ellery Hale Prize - Previous Winners. AAS Solar Physics Division. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ "Acoustics Work Honored at ASA Meeting". Physics Today 47 (7): 75. 1 July 1994. doi:10.1063/1.2808583. ISSN 0031-9228. https://physicstoday.scitation.org/doi/abs/10.1063/1.2808583?journalCode=pto.
- ↑ Beatrice M. Tinsley Prize. American Astronomical Society. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ 1992 W.K.H. Panofsky Prize in Experimental Particle Physics Recipient (ағыл.). The American Physical Society. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ 1988 Tom W. Bonner Prize in Nuclear Physics Recipient (ағыл.). The American Physical Society. Тексерілді, 9 наурыз 2023.
- ↑ Comstock Prize in Physics. National Academy of Sciences.
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Елес бөлшек PBS NOVA
| ||||||||||
- Алфавит бойынша тұлғалар
- Алфавит бойынша ғалымдар
- 14 қазанда туғандар
- 1914 жылы туғандар
- Вашингтонда туғандар
- 31 мамырда қайтыс болғандар
- 2006 жылы қайтыс болғандар
- Блу Пойнтта қайтыс болғандар
- Алфавит бойынша Нобель сыйлығының иегерлері
- Физикадан Нобель сыйлығының иегерлері
- АҚШ Ұлттық ғылым медалімен марапатталғандар
- АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшелері мен корреспондент мүшелері
- Нобель сыйлығының иегерлері (АҚШ)
- Физиктер
- АҚШ физиктері