Оксфорд ағылшын тілі сөздігі
Оксфорд ағылшын тілі сөздігі Oxford English Dictionary | |
![]() Оксфорд ағылшын тілі сөздігінің екінші басылымының томдары (1989) | |
Ел | ![]() |
---|---|
Түпнұсқасы | |
Тілі | Ағылшын тілі |
Қазақша басылым | |
Баспасы | Оксфорд университетінің баспасы |
Медия типі | Сөздік |
Беттер саны | Онда 100 000-ға жуық бас әріптер, 11000 тиісті атаулар, 350 000-нан астам сөздер, фразалар мен анықтамалар, 11000 энциклопедиялық мақалалар, 68000 түсініктемелер бар. |
ISBN | 978-0-19-861186-8 |
Жарияланған уақыты | 1884 – 1928 (бірінші басылым) 1989 (екінші басылым) |
өңдеу ![]() |
Оксфорд ағылшын тілі сөздігі (ағылш. Oxford English Dictionary, OED), Оксфорд сөздігі, Үлкен Оксфордтық сөздік — «Оксфорд университетінің баспасы» баспа үйі шығарған ең танымал және үлкен[1] ағылшын тілі сөздіктерінің бірі. 2005 жылғы басылым 301 100 шақты мақаланы қамтыды (350 миллион символ).
Сөздік ауызекі, бейресми «Мюррей сөздігі» (Murray’s) деген атпен де танымал (алғашқы редакторы – Джеймс Марридың фамилиясы бойынша).
Даму тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Басылым жылдары | |||
---|---|---|---|
1888 | A | A New ED | Vol. 1 |
1893 | C | NED | Vol. 2 |
1897 | D | NED | Vol. 3 |
1900 | F | NED | Vol. 4 |
1901 | H | NED | Vol. 5 |
1908 | L | NED | Vol. 6 |
1909 | O | NED | Vol. 7 |
1914 | Q | NED | Vol. 8 |
1919 | Si | NED | Vol. 9/1 |
1919 | Su | NED | Vol. 9/2 |
1926 | Ti | NED | Vol. 10/1 |
1928 | V | NED | Vol. 10/2 |
1928 | all | NED | 12 vols. |
1933 | & sup. | Oxford ED | 13 vols. |
1972 | A | OED Sup. | Vol. 1 |
1976 | H | OED Sup. | Vol. 2 |
1982 | O | OED Sup. | Vol. 3 |
1986 | Sea | OED Sup. | Vol. 4 |
1989 | all | OED 2nd Ed. | 20 vols. |
1993 | all | OED Add. Ser. | Vols. 1—2 |
1997 | all | OED Add. Ser. | Vol. 3 |
1857 жылы Лондон филология ұйымы сөздікті шығаруды ойластырды. Болашақ сөздіктің жобасы 1859 жылы, жаңа ағылшын сөздігін жасап шығару туралы ұсыныс жарияланғаннан кейін, құрастырылды. Редакторы болып Джеймс Марри тағайындалды. Сондай-ақ Генри Брэдли мен Уильям Крэйги де көптеген жұмыстар атқарды.
1 ақпан 1884 жылы «Тарихи қағидаларға негізделген жаңа ағылшын сөздігі»(ағылш. «New English Dictionary on Historical Principles», NED)[1] деп аталған алғашқы басылымды шығару басталды. 1895 жылдан бастап мұқабаларға «Оксфордтық ағылшын сөздігі» (ағылш. «Oxford English Dictionary») деген екінші атауы жазыла бастады[1]. Басылым 1928 жылға дейін 10 томнан тұрды. 1919 жылдан бастап, әскерден оралған, Джон Рональд Руэл Толкин лексикограф көмекшісі қызметін атқарды.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Oxford_Advanced_Learner%27s_Dictionary_of_Current_English.jpg/220px-Oxford_Advanced_Learner%27s_Dictionary_of_Current_English.jpg)
1933 жылы сөздік басылымнан кері өтті және қосымша кітабы бар 12 томнан тұрды. Осы кезде ол қазіргі атауын алды — «Ағылшын тілінің Оксфордтық сөздігі»[1].
1972 жылы бірінші томның шығуысымен, 3 томдық қосымша сөздік басыла бастады.[1] 1972 және 1986 жылдар аралығында тағы да 4 том қосылды.
1989 жылы 20 томдық екінші басылым жарық көрді.
Сонымен қатар 2 томдық «Compact edition of the Oxford English dictionary» атты кішірейтілген басылымдары мен «Shorter Oxford English dictionary» және «Concise Oxford dictionary of current English» деп аталатын кысқартылған түрлері де бар[1].
Толықтай қайта өңделген басылымы 2017 жылы шығарылуға дайындалынып жатыр. Басылым тек электронды түрде болады (яғни, кітап түрінде шығарылмайды). Қазіргі таңда 80-ге жуық мамандар еңбектені жатыр. Мәліметтерге сүйінетін болсақ 2011 жылдың 24 наурызында Ryvita сөзіне жеткен.
Мазмұны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оксфордтық сөздіктің лексиконы 1150 жылдан бастап қолданыста бар, қолданыстан кеткен ауызекі және әдеби тілдегі барлық сөздерді қамтиды. Сөздік этимологиялық, орфографиялық, семантикалық, орфоэпиялық және грамматикалық тұрғыдан егжей-тегжейлі анықтама береді. Мысалдар мен үзінділерге негізделе отырып, сөздердің мағынасының, емлесінің (дұрыс жазылуының), айтылуының және қолданысының әртүрлі тарихи уақыт аралығындағы өзгерістерін көрсетуге тырысады. Алғашқы басылымы 500 мыңға жуық сөзден және 5 мың атвордың 20 мың туындысынан алынған 2 млн-ға жуық цитаталардан тұрды[1].
Басылым
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Oxford English Dictionary, second edition, edited by John Simpson and Edmund Weiner, Clarendon Press, 1989, twenty volumes, hardcover, ISBN 0-19-861186-2
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ a b c d e f g Гудовщикова И. В. Оксфорд сөздігі Мұрағатталған 22 тамыздың 2014 жылы.
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
|