Алеп құмайы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Құмай

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
(unranked) Дара жарнақтылар
Тұқымдасы: Астық тұқымдасы
Тегі: Құмай (Sorghum halepense)

Құмай(өсімдік) (лат. Sorghum halepense)[1] - астық тұқымдасына жататын көп жылдық арамшөп.

Ботаникалық сипаты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құмай (дәні, жапырағы, сабағы).

Таралу аймағы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құмай құрғақшылыққа төзімді, өнімділігі және азықтық құндылығы жоғары. Жерорта теңізінен Үнді және Қытайға дейінгі аралықта, Орта Азия мен Қазақстанның оңтүстігінде және Солтүстік Кавказда таралған.

Құмай көміртекке, белокқа, амин қышқылдарына, каротинге, минералды заттарға, А провитаминіне, В тобының дәрумендеріне бай. Оның дәнінде 70-73% крахмал, 12-15% белок, 3,5-4,5% май болады.

Емдік қасиеті

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Емдік мақсатқа құмайдың көктем мен күз айларында жиналған сабағы мен тамыры пайдаланылады. Оның судағы тұнбасымен құяң және жүйке ауруларын емдейді.

Шаруашылықтағы қолданысы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гүлшоғырынан сыпыртқы жасайды, сондай-ақ қызыл бояу және балауыз алынады.
Көк шалғыны мал жайылымы, сабаны қағаз жасауға, ши тоқуға пайдаланылады.
Тұқымы, жасыл шөбі құнарлы жемшөп, пішені құстарға, ауыл шаруашылығы малдарына және тоған балықтарына бағалы азық.
Құмай суғармалы егістікке, мақтаға көп зиян келтіреді.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5